How to start writing a script?

Soe Naing
Nov 21, 2017
2 min read

လတ္တေလာမွာ လူငယ္ေတြ ဇာတ္ၫႊန္းဘက္ကို စိတ္ဝင္စားလာၾကတာ ေတြ႕ရေတာ့ ဝမ္းသာ စရာပါ။ တခ်ိန္ထဲမွာဘဲ နီးစပ္သူ အခ်ိဳ႕ကလည္း ဇာတ္ၫႊန္းေရးတာနဲ႔ ပက္သက္ၿပီး ေမးခြန္းေလးေတြ ေမးလာေလေတာ့ တျခား သူေတြပါ သိရေအာင္ ဗဟုသုတအေနနဲ႔ ေရးရရင္ ေကာင္းမလား ေတြးမိပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ၾကံဳလို႔ ေျပာခ်င္တာက ကၽြန္ေတာ္တို႔ လူငယ္ေတြ ေလ့လာမႈ အားနည္းေနတာ ဒါမွမဟုတ္ လြဲေနတာပါဘဲ။ ေလ့လာခ်င္တဲ့ စိတ္ ဆႏၵေတာ့ ရွိမယ္ ။ တကယ္တမ္း ေလ့လာဖို႔က်ေတာ့ ထိထိေရာက္ေရာက္ အားမစိုက္တဲ့ သေဘာပါ။ ထားေတာ့။ ဇာတ္ၫႊန္း ေရးခ်င္တယ္၊ ဘယ္လိုစေရးရမလဲ? ဘယ္ကစေရးရမလဲ? ေရကူးတတ္ခ်င္ရင္ ေရထဲဆင္း၊ စက္ဘီးစီးတတ္ခ်င္ရင္ စက္ဘီးေပၚတက္ ဆိုသလိုဘဲ ေျပာရမွာပါ။ ခ်င္ရံုနဲ႔ မၿပီးပါ၊ စဖို႔ လိုပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ကၽြန္ေတာ္က ေမးခြန္းျပန္ေမးရမွာေပါ့။

၁။ဘာေၾကာင့္ ဇာတ္ၫႊန္း ေရးခ်င္ရတာလဲ။ ၂။ဘယ္လို ဇာတ္ၫႊန္းမ်ိဳးကို ေရးမွာလဲ။ ၃။ကိုယ္ အားသန္တာက ဘယ္လို အေၾကာင္း အရာလဲ။

နံပါတ္(၁) အေနနဲ႔က ကိုယ္လုပ္မဲ့ အလုပ္ကို ခိုင္မာ ေစခ်င္တဲ့ သေဘာပါ။ ေကာင္းႏိုးရာရာမို႔ လုပ္တာထက္ သာတဲ့ ရည္မွန္းခ်က္၊ ဦးတည္ခ်က္မ်ိဳး ရွိသင့္ပါတယ္။ အသိုင္းအဝိုင္း အဆက္အသြယ္ ႏိုးစပ္လို႔၊ အလုပ္ရဖို႔ လြယ္လို႔ ဘာညာဆိုရင္ေတာ့ မလုပ္ပါနဲ႔။ ခု ေပၚျပဴလာျဖစ္ေနတဲ့ " ေပါကားေတြ ရပ္ " ဆိုသူေတြနဲ႔ တိုးပါလိမ့္မယ္။ နံပါတ္(၂) အတြက္ကေတာ့ ဝါသနာကိုပါလို႔ ေရးေတာ့မယ္ ဆိုရင္ ကိုယ္က ဘယ္လိုဇာတ္မ်ိဳးကို ဝါသနာပိုပါလဲ၊ စိတ္ဝင္စားလဲ ဆိုတာ စဥ္းစားသင့္ပါတယ္။ ဘာလို႔လဲ ဆိုေတာ့ လူေတြဟာ ကိုယ္ဝါသနာပါရာကို အခ်ိန္ရရင္ ရသလို စိတ္ကူးရင္ ေတြးေတာေလ့ ရွိလို႔ပါဘဲ။ အဲဒီေတာ့ ဝါသနာအေလ်ာက္ အေတြးအေခၚ ဗဟုသုတေတြ ပိုမ်ားတတ္ပါတယ္။ ဝါသနာ မပါတဲ့ လိုင္း မေရးရဘူးရယ္လို႔ေတာ့ မဆိုလိုပါဘူး။ ေနာက္ပိုင္း အေတြ႕ အၾကံဳမ်ားလာၿပီး ဝမ္းစာ ဝ လာတဲ့ အခါၾကေတာ့ ဘာလာလာ ဖိုက္ကဒ္ ပါဘဲ။ ဇာတ္ၫႊန္းစ မေရးခင္ ဘယ္လို ဇာတ္မ်ိဳးဟာ ကိုယ္နဲ႔ အဆင္ေျပမလဲ ေရြးသင့္ပါတယ္။ နံပါတ္(၃) ကလည္း နံပါတ္(၂) လိုပါဘဲ။ ဒါေပမဲ့ နည္းနည္းကြဲတယ္။ ဥပမာ၊- အက္ရွင္၊ အက္ရွင္ေပမဲ့ ကိုယ္ခံပညာနဲ႔ တိုက္ခိုက္တာ၊ ေသနက္နဲ႔ တိုက္ခိုက္တာ၊ တိုက္ခိုက္တာမဟုတ္တဲ့ အက္ရွင္ေတြလည္း အမ်ားႀကီးပါ။ အားသာတဲ့ အမ်ိဳးအစားကိုေရးရင္ ပိုေကာင္းတာကို ဖန္တီးႏိုင္မွာပါ။ တကယ္ေတာ့ ဇာတ္ၫႊန္းေရးသူတစ္ေယာက္ဟာ ဗဟုသုတ ႂကြယ္ဖို႔ လိုပါတယ္။ အေတြ႕အၾကံဳ မ်ားဖို႔လိုပါတယ္။ အရာရာ ကို ကိုယ္ခ်င္းစာတရားနဲ႔ အစားထိုး ခံစားၾကည့္တဲ့ စိတ္နဲ႔ အတူ အေၾကာင္း အက်ိဳး ဆက္ စပ္ သိတတ္ ခံစားတတ္ဖို႔လိုပါတယ္။ ဒါမွလည္း အေၾကာင္း အရာတစ္ခုကို ပံုေပၚေအာင္ ေရးတတ္မွာပါ။ ၿပီးေတာ့ ဘက္စံုကေန ျပန္လွန္ ေတြးတတ္ရပါမယ္။ သူက ဒီလိုေတြးရင္၊ေျပာရင္ ငါကဘယ္လိုခံစားၿပီး ဘာျပန္ေျပာမယ္။ ေနာက္တစ္ေယာက္ကေရာ ဘယ္လို ခံစားခ်က္ရွိမလဲ ဆိုတာေတြကို စဥ္းစားတတ္ရပါမယ္။ တခ်ိန္ထဲမွာဘဲ လက္ရွိ အခ်ိန္မွာ ပတ္ဝန္းက်င္ေၾကာင့္ ဆက္စပ္လာမဲ့ စိတ္သေဘာကို ထည့္သြင္း စဥ္းစား ႏိုင္ရပါမယ္။ အဲဒီလိုေတြ ေတြးတတ္ျခင္းအားျဖင့္ စကားေျပာ(ဒိုင္ယာေလာ့) ေတြေရးတဲ့ အခါ အေထာက္အကူျဖစ္ေစပါတယ္။ ဇာတ္ၫႊန္း ကို ဇာတ္ၫႊန္းပံုစံက်ေအာင္ေရးရပါတယ္။ လက္ရွိ ေလာကထဲမွာ ေတာ့ ပံုစံမက်လည္း နားလည္ၿပီးေရာ ေရးထားၾကတာေတြလည္းရွိပါတယ္။ သူမ်ားလို လိုက္မလုပ္ပါနဲ႔။ ဇာတ္ၫႊန္းရဲ႕ အဂၤါရပ္နဲ႔ အညီ ေရးပါ။ ႐ိုက္မဲ့ ဒါ႐ိုက္တာက နားမလည္ရင္လည္း ရွင္းျပပါ။ ( တခ်ိဳ႕ ဇာတ္ၫႊန္းကိုေတာင္ နားမလည္တဲ့ ဒါ႐ိုက္တာ ဆိုသူေတြ ရွိတာ မယံုဘူးမို႔လား။) ဝတၳဳကို ေၾကလည္ေအာင္ဖတ္ၿပီး၊ ဇာတ္ၫႊန္းကို စ မေရးခင္ ဇာတ္ရဲ႕ အဓိက ကဘာလဲ။ ဦးတည္ခ်က္ကဘာလဲ ေသခ်ာေအာင္ ခ်ေရးပါ။ ဦးတည္ခ်က္ကို ရၿပီဆိုရင္ အဲဒီ ဦးတည္ခ်က္ဆီကို ဘယ္ေလာက္နဲ႔ အေရာက္သြားမယ္ဆိုတာ သတ္မွတ္ရပါတယ္။ (ျပသခ်ိန္ေပါ့။) ၿပီးရင္ ဒီဦးတည္ခ်က္မွာ ဘာေတြရွိတယ္ ဆိုတာကို ပရိတ္သတ္ သိခ်င္လာေအာင္ အခ်က္အလက္ေတြကို ေရြးပါ။ ဒါက အစဦးပိုင္းမွာ character development ပိုင္းမွာ ယွဥ္ထည့္သြားရမွာပါ။ ဒါမွ ပရိတ္သတ္ စိတ္ဝင္စားမႈရွိလာမွာပါ။ ပထမ တင္ထားတဲ့ ပို႔စ္ ထဲက အတိုင္း ဆက္ေရးသြားရံုးပါဘဲ။ ဇာတ္တစ္ခုလံုးက ဘာကို ဦးတည္သလဲ ဆိုတဲ့ အတိုင္း အခန္းတိုင္းမွာလည္း အဲဒီအခန္းရဲ႕ ဦးတည္ခ်က္ ေထာက္ပံ့ခ်က္ကို အရင္ေတြးၿပီး စကားေျပာေတြကို လိုက္ေလ်ာညီေအာင္ ထည့္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ႂကြားလံုးေတြထက္ အရည္အခ်င္းကိုျပတဲ့ စကားလံုးကို ေရြးခ်ယ္ပါ။ ဒီဇာတ္ဝင္ခန္းဟာ ၿပီးခဲ့တဲ့ အခန္းေတြနဲ႔ ဆက္ႏြယ္တာကို ရွင္းျပမွာလား၊ ေရွ႕အခန္းေတြအတြက္ ပ်ိဳးမွာလာ သတိထားပါ။ အေရးအႀကီးဆံုးက အခ်ိန္မဆြဲဖို႔ပါဘဲ။ ပရိတ္သတ္က ဇာတ္နဲ႔ စီးေမ်ာၿပီး သူတို႔ အေတြးနဲ႔ ျဖစ္ေစခ်င္တာ ျဖစ္သင့္တာကို ေတြးေနခ်ိန္မွာ သ႐ုပ္ေဆာင္က မလိုအပ္တဲ့ စကားႀကီးစကားက်ယ္ေတြနဲ႔ ဖင္က်ယ္ျပေနရင္ ဇာတ္အရွိန္ပ်က္သြားတတ္ပါတယ္။ ကိုယ့္ဇာတ္ကို ကိုယ္ကိုတိုင္ သတ္တာနဲ႔ အတူတူပါဘဲ။ ျမန္မာကား အေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ပရိတ္သတ္ သိၿပီးသားကို သ႐ုပ္ေဆာင္ကို မေျပာခိုင္းပါနဲ႔။ ဥပမာ၊- တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားအခန္းဆိုပါစို႔။ " တို႔ ေကာင္ေတြ တကၠသိုလ္ တက္ရတာက ဘယ္လို ဘယ္ညာ " ေျပာတာမ်ိဳးေပါ့။ သားက/သူက ႏိုင္ငံျခားကျပန္လာတာ ဘာညာ ဆိုတာေတြေပါ့။ စကားေျပာအတြက္ စကားလံုး၊အေၾကာင္းအရာ ရွာရာမွာလည္း ဒီဇာတ္ဝင္ခန္းမွာ ဘာကိုဦးတည္မွာမို႔ ဘာအေၾကာင္းေတြကို ဘယ္လိုေျပာၾကမယ္၊ဘယ္ေလာက္ၾကာၾကာ ေျပာၾကမယ္ဆိုၿပီး စဥ္းစားပါ။ ေျပာေနရင္း ပတ္ဝန္းက်င္ကို ထည့္ေတြးပါ။ ဥပမာ၊ ပတ္ဝန္းက်င္က ျဖစ္သြားတာေလးေတြကို ေရာထည့္ပါ။ ပိုၿပီး ပီျပင္သြားပါလိမ့္မယ္။ စာနဲ႔ ေရးရတာ အားမရပါဘူး၊ မျပင္ဆင္ဘဲ ဖုန္းနဲ႔ေရးေနေတာ့ ခရီးမေရာက္ဘူး။ ေနာက္မွ ထပ္ေရးပါဦးမယ္။ လက္ေတြ႕ ပါးစပ္နဲ႔ ေျပာျပရရင္ေတာ့ အာလူးဖုတ္တာေရာ ဥပမာေတြ ေျပာတာေရာဆိုရင္ ပိုထိေရာက္တာေပါ့။ ဒီမွာ ေျပာခ်င္တာက ဆရာလုပ္တာမဟုတ္ဘူး။ စခ်င္ ေရးခ်င္တဲ့ မ်ိဳးဆက္သစ္ေတြ အတြက္ အုတ္တစ္ခ်ပ္ သဲတပြင့္ျဖစ္ေစခ်င္တဲ့ သေဘာပါ။